Literacki Nobel 2025 dla „mistrza apokalipsy”!

Wczoraj poznaliśmy tegorocznego laureata Literackiej Nagrody Nobla. Otrzymał ją László Krasznahorkai, węgierski pisarz, którego twórczość bywa określana jako… piękny chaos.
Komitet Noblowski uhonorował go za dzieła, które – mimo apokaliptycznych wizji – pokazują niezwykłą siłę sztuki i ludzkiej wyobraźni.

📚 Krasznahorkai urodził się w 1954 roku. Pisze powieści o świecie pogrążonym w absurdzie, melancholii i humorze jednocześnie. Jego styl to długie zdania (czasem całe rozdziały bez kropek!) i atmosfera jak z surrealistycznego snu.
Najbardziej znana książka autora to Sátántangó – monumentalna opowieść o upadku pewnej węgierskiej wioski, sfilmowana w… siedmiogodzinnej wersji!
W innej powieści, Herscht 07769, cała książka ma jedną jedyną kropkę – tak, dobrze czytacie! 😅

Nagroda Nobla w dziedzinie literatury przyznawana jest od 1901 roku przez Szwedzką Akademię.
Alfred Nobel chciał, by trafiała do autorów, którzy „wytworzyli najbardziej idealistyczne dzieło literackie” – dziś interpretowane bardzo szeroko.

Polacy też zapisali się w tej historii złotymi literami:

• Henryk Sienkiewicz (1905) – za całokształt, choć wielu myśli, że za Quo vadis.
• Władysław Reymont (1924) – za epickich Chłopów.
• Czesław Miłosz (1980) – za poezję pełną moralnego i intelektualnego niepokoju.
• Wisława Szymborska (1996) – za ironicznie precyzyjną poezję o życiu codziennym.
• Olga Tokarczuk (2018) – za wyobraźnię narracyjną i odwagę przekraczania granic.

Szymborska żartowała kiedyś, że podróż do Sztokholmu po nagrodę była dla niej „Stockholmską tragedią” – bo nagle stała się najbardziej rozpoznawalną osobą w Polsce. 😄

💬 Ciekawostki i anegdoty

✨ Krasznahorkai bywa nazywany „mistrzem apokalipsy” – ale sam przyznaje, że w każdej katastrofie widzi… nadzieję.
✨ W jednym z lat kandydatem do Nobla była jednocześnie Eliza Orzeszkowa i Henryk Sienkiewicz – ostatecznie Akademia uznała, że nagroda „nie powinna być dzielona”, i wygrał Sienkiewicz.
✨ Niektórzy laureaci dowiadywali się o nagrodzie z… internetu lub od sąsiadów, bo nie odbierali telefonu z numerem ze Szwecji!

📖 Literacki Nobel to nie tylko prestiż, ale też przypomnienie, że słowo ma moc – potrafi zmieniać spojrzenie na świat, nawet jeśli brzmi dziwnie, długo i trochę apokaliptycznie.
A może właśnie dlatego warto czasem sięgnąć po coś trudniejszego – żeby zobaczyć, jak literatura potrafi zatrząść naszym spokojnym światem.

🧠 Zainspiruj się! W bibliotece znajdziesz książki naszych noblistów – od Chłopów Reymonta po Biegunów Tokarczuk.
A może za kilka lat… ktoś z Was stanie się kolejnym literackim Noblistą? 😉