Andrzejki :)

 

Andrzejki w Polsce

..."Geneza Andrzejek nie jest jasna i wciąż rozpala żywe dyskusje w gronie historyków i etnologów. Mimo że wróżby przypadają w dzień wspomnienia świętego Andrzeja, to sama tradycja jest o wiele starsza. Z zapisków Marcina Bielskiego – historyka i pisarza – wynika, że andrzejkowe zabawy były znane już w 1557 r. Wówczas chodziło jednak nie o poznanie przyszłości, a o popuszczenie pasa przed adwentem. Wierni Kościoła katolickiego rezygnują w tym czasie z hucznych imprez, a niektórzy dodatkowo rezygnują z innych przyjemności.

Badacze przekonują jednak, że końcówka listopada miała sprzyjać nie tylko ucztowaniu, ale też wróżeniu. Po skończeniu prac na polu, ludzie więcej czasu spędzali w domach. Pozostając w klimacie dziadów, decydowano się na wykorzystanie aury łączności z innym światem. Żeby umilić coraz dłuższe i coraz chłodniejsze wieczory, panny próbowały spojrzeć w przyszłość i poznać przynajmniej imię przyszłego męża. Początkowo wróżby te były traktowane bardzo poważnie, dlatego dbano o zachowanie jak najbardziej intymnej atmosfery.

Skąd wzięły się Andrzejki?

Źródeł andrzejkowych tradycji doszukuje się w różnych kulturach. Niektórzy specjaliści wskazują na starożytną Grecję i greckie słowa „aner” i „andros”, czyli „mąż” lub „mężczyzna”. Pierwsze wróżby mogły mieć też charakter ogólnopogański. Tu istotną wskazówką jest magiczny klucz – atrybut Walesa, słowiańskiego boga zaświatów. Klucz, jak wiadomo, do dziś jest wykorzystywany podczas wróżenia i symbolizuje otwarcie innego świata....

Nawiązań do słowiańskich wierzeń jest więcej. Dotyczą już one nie bezpośrednio Andrzejek a siostrzanego święta, czyli Katarzynek. Gwoli ścisłości, pierwotnie Andrzejki obchodziły tylko panny, a Katarzynki kawalerzy. Ludowe wyobrażenia świętej Katarzyny są zbieżne z Mokoszą, słowiańską boginią odpowiedzialną za ludzki los. Jej atrybutem był z kolei kołowrotek do przędzenia. Hałyna Łozko – założycielka i przewodnicząca Zrzeszenia Rodzimowierców Ukrainy – tłumaczy, że przed laty 25 listopada, czyli dzień świętej Katarzyny był utożsamiany z dniem Mokoszy. Wtedy też chłopcy i dziewczęta wróżyli sobie, a ciężarne kobiety modliły się o pomyślny przebieg ciąży.

Andrzejki i wróżby

Na przestrzeni lat andrzejkowe wróżby wielokrotnie się zmieniały. Do dziś niektóre zabawy cieszą się popularnością tylko w wybranych regionach Polski. Najbardziej znane pozostało chyba jednak lanie wosku ze świecy przez dziurkę od klucza. To oczywiście dopiero początek. Powstałą w ten sposób formę należy ustawić tak, żeby na ścianie pokazał się jej cień. Tu interpretacja jest dowolna. Im bardziej precyzyjny kształt, przykładowo serce, tym łatwiej zrozumieć wróżbę..."

Źródło tekstu: https://www.national-geographic.pl/artykul/andrzejki-slowianskie-korzenie-tradycji-wrozenia

Źródło obrazka: https://www.national-geographic.pl/artykul/andrzejki-slowianskie-korzenie-tradycji-wrozenia